Najwyższa Izba Kontroli kładzie w swoich działaniach szczególny nacisk na stabilność finansów publicznych, gospodarowanie mieniem Skarbu Państwa, bezpieczeństwo państwa i obywateli, równy dostęp do opieki zdrowotnej, zapewnienie opieki osobom starszym i niepełnosprawnym, zabezpieczenie społeczne, a także stan i funkcjonowanie systemu edukacyjnego w Polsce. W sferze zainteresowania NIK znajdują się też sprawy związane z rolnictwem, ochroną środowiska i gospodarką przestrzenną.
Podczas opracowywania Planu pracy na 2018 rok, Najwyższa Izba Kontroli wnikliwie przeanalizowała również sugestie tematów zgłoszone przez Sejm i Senat RP, Kancelarię Prezesa Rady Ministrów oraz Rzecznika Praw Obywatelskich. Uwzględniono blisko 70 proc. z nich (w tym niemal wszystkie tematy zgłoszone przez komisje Sejmu RP). Część zgłoszonych sugestii włączona została do Planu pracy NIK na 2018 rok, część zrealizowana zostanie w formie kontroli doraźnych. Pozostałą grupę stanowią tematy wcześniej rozpoznane przez Izbę bądź już włączone do kontroli planowych prowadzonych w roku 2017.
Tematy kontroli ujęte w Planie pracy NIK na 2018 rok odpowiadają najistotniejszym problemom naszego kraju, zidentyfikowanym w trakcie analiz i prac planistycznych. NIK oceni m.in. realizację programu „Rodzina 500 plus”, nadzór nad stosowaniem dodatków do żywności, bezpieczeństwo teleinformatyczne RP oraz program bezpłatnych leków dla seniorów LEKI 75+. Izba przyjrzy się także zmianom w systemie oświaty, bezpieczeństwu pacjentów przy stosowaniu antybiotykoterapii w szpitalach, funkcjonowaniu systemu ratownictwa medycznego, bezpieczeństwu wyrobów ze znakiem CE i bezpieczeństwu przeciwpożarowemu lasów państwowych.
W 2018 roku obok kontroli budżetowej - która obejmie 110 części budżetowych oraz wybrane jednostki ujęte w Ustawie budżetowej - NIK zamierza przeprowadzić 110 kontroli planowych. Najwięcej z nich zaplanowano w następujących obszarach:
- działalność ogólnopaństwowa - 28 kontroli (25,5%)
- sprawy gospodarcze - 25 kontroli (22,7%)
- zdrowie i ochrona środowiska - po 11 kontroli (10%)
- bezpieczeństwo i porządek publiczny - 10 kontroli (9,1%)
Z kontroli przyjętych do realizacji aż 70 tematów (63,6%) otrzymało kategorię kontroli wykonania zadań, która jest najbardziej skomplikowana w realizacji, ale jednocześnie najbardziej odpowiada potrzebom i oczekiwaniom obywateli. Ten typ kontroli koncentruje się na badaniu, czy zadania państwa są realizowane, a instytucje zarządzane zgodnie z zasadami oszczędności, wydajności i skuteczności oraz czy istnieje możliwość poprawy w tej dziedzinie.
W 2018 roku NIK będzie kontynuowała prestiżowe kontrole międzynarodowe, tj.:
- audyt finansowy Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych (CERN),
- audyt finansowy Funduszu Emerytalnego CERN,
- audyt finansowy Rady Europy (RE),
- audyt wybranych zagadnień organizacyjnych i wykonania zadań w Radzie Europy.
W Najwyższej Izbie Kontroli zostały wypracowane rozwiązania metodyczne dotyczące planowania kontroli. Tworzenie planu pracy NIK to proces wieloetapowy. Dobór tematów kontroli wynika z analizy ryzyk przeprowadzonej na podstawie materiałów opracowanych przez departamenty kontrolne NIK oraz oceny sytuacji społeczno-gospodarczej.
W trakcie prac planistycznych badane były też zewnętrzne sygnały, przede wszystkim wnioski parlamentarzystów i napływające do NIK skargi od obywateli. Izba czerpie również wiedzę ekspercką m.in. z organizowanych przez siebie debat wybitnych specjalistów, publikacji naukowych oraz monitoringu mediów.
