NIK o lokalizacji i budowie lądowych farm wiatrowych

Celem analizy było uzyskanie odpowiedzi na pytanie, czy obowiązujące normy prawne oraz ich realizacja skutecznie zabezpieczają interesy społeczności lokalnych w procesie lokalizacji i budowy elektrowni wiatrowych. Cel ten zrealizowano dokonując oceny prawidłowości działań w realizowanych procesach, analizy przypadków postępowań administracyjnych z nastawieniem na ich złożoność, wieloznaczność interpretacyjną oraz elementy uznaniowości oraz analizy stosowanych przez organy prowadzące postępowania podejść do udziału społeczeństwa w procesach inwestycyjnych.

W wyniku przeprowadzonej analizy, Najwyższa Izba Kontroli wskazuje, że zarówno obowiązujące normy prawne jak i ich stosowanie nie zabezpieczają skutecznie interesów społeczności lokalnych w procesie lokalizacji i budowy elektrowni wiatrowych. Ocena taka wynika z następujących faktów:

  1. zidentyfikowano sześć obszarów w których występują istotne dla procesu niejednoznaczności i niespójności przepisów prawa skutkujące występowaniem problemów we właściwym stosowaniu norm prawnych,
  2. zidentyfikowano trzy obszary wpływające na brak zabezpieczenia interesów społeczności lokalnych w procesie lokalizacji elektrowni wiatrowych.

Stwierdzono natomiast, że (poza nielicznymi wyjątkami) na ogół prawidłowo i terminowo prowadzone były postępowania na każdym etapie procesu lokalizacji i budowy elektrowni wiatrowych.

W związku z przeprowadzoną analizą, zdaniem Najwyższej Izby Kontroli niezbędne jest rozważenie podjęcia działań legislacyjnych w zakresie dotyczącym:

  1. wprowadzenia rozwiązań zapewniających otwarty, oficjalny sposób finansowania Planu miejscowego i takie konstruowanie sposobów jego finansowania, które nie będzie prowadzić do omijania przepisów prawa; 
  2. wzmocnienia procesu oceny prawidłowości przygotowanych dokumentów (Prognoza i Raport) poprzez ustawową zmianę funkcji ich opiniowania przez organy specjalistyczne na funkcję uzgadniania;
  3. wprowadzenia do porządku prawnego pojęcia „dominanty krajobrazowej”, którą są wysokie elektrownie wiatrowe, co wzmocni ochronę zarówno parków krajobrazowych i ich otulin, jak i terenów najbardziej atrakcyjnych krajobrazowo;
  4. właściwego zabezpieczenia dopuszczalnego poziomu emitowanego hałasu;
  5. właściwego zakwalifikowania budowy elektrowni wiatrowej jako inwestycji a nie jako urządzenia infrastruktury technicznej (przy realizacji inwestycji wymagającej uzyskania decyzji o warunkach zabudowy) co umożliwi spełnienie warunku „dobrego sąsiedztwa”.
  6. zapewnienia spójności decyzji środowiskowych i pozwoleń w zakresie objętych nimi obszarów lokalizacji przyszłych elektrowni wiatrowych.

W zakresie skuteczności zabezpieczenia interesów społeczności lokalnych w procesie lokalizacji elektrowni wiatrowych należy rozważyć następujące działania:

  1. w sposób zdecydowany unikać sytuacji konfliktu interesów osób pełniących funkcję w organach gminy bądź będących pracownikami urzędu gminy. Zdaniem NIK osoba pełniąca funkcje organu władzy wykonawczej w gminie powinna przy rozpoczęciu procesów planistycznych składać oświadczenie o występowaniu sytuacji konfliktu interesów, a osoby które nie wyłączyły się z procedowania w sprawach dotyczących bezpośrednio ich interesu prawnego powinny być poddane sankcjom o charakterze dyscyplinującym.
  2. ustalanie uchwałą rady gminy zasad i trybu konsultacji w sprawie inwestycji budowy elektrowni wiatrowych;
  3. wprowadzenia opłaty za „korzystanie z krajobrazu” traktowanej jako podatek od inwestora o charakterze lokalnym z płatnością przez cały okres trwania inwestycji.

Natomiast w aspekcie zidentyfikowanych i przedstawionych w analizie przypadków nieprawidłowości o charakterze operacyjnym Najwyższa Izba Kontroli zwraca uwagę na konieczność oceny skuteczności i adekwatności ustalonych w jednostkach systemów kontroli zarządczej, oraz działań na rzecz ich stałej poprawy.

Informacje o artykule

Data utworzenia:
19 kwietnia 2016 13:55
Data publikacji:
26 kwietnia 2016 08:10
Wprowadził/a:
Katarzyna Prędota
Data ostatniej zmiany:
26 kwietnia 2016 08:52
Ostatnio zmieniał/a:
Andrzej Gaładyk

Przeczytaj treść ponownie