Wystąpienie Prezesa NIK na posiedzenie plenarne Sejmu w sprawie wykonania budżetu w 2017 r.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie!
Wykonując obowiązek wynikający z art. 204 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie Analizę wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej w 2017 r. wraz z opinią Kolegium Najwyższej Izby Kontroli w przedmiocie absolutorium dla Rady Ministrów za rok 2017.
Najwyższa Izba Kontroli oceniła pozytywnie wykonanie ustawy budżetowej na rok 2017.
Stwierdziła także, że sprawozdanie Rady Ministrów z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2017 r., we wszystkich istotnych aspektach przedstawia rzetelne informacje i dane o wysokości dochodów, wydatków, należności i zobowiązań oraz wyniku budżetu państwa.
Nasze oceny zostały sformułowane na podstawie wyników 316 kontroli w 297 jednostkach. Skontrolowaliśmy niemal wszystkich dysponentów części budżetowych, największe państwowe fundusze celowe, wybrane agencje wykonawcze, państwowe osoby prawne, jednostki samorządu terytorialnego oraz inne jednostki realizujące wydatki publiczne, w tym 123 beneficjentów dotacji. Zbadaliśmy także prawidłowość obsługi budżetu państwa przez Narodowy Bank Polski i Bank Gospodarstwa Krajowego.
Szczegółowe wyniki kontroli zostały przedstawione w odrębnych informacjach, przekazanych Panu Marszałkowi oraz komisjom sejmowym.
Ocen wykonania budżetu państwa w poszczególnych częściach oraz wykonania planów finansowych skontrolowanych jednostek dokonaliśmy w trójstopniowej skali. Wśród 140 wystawionych not dominowały te najwyższe. Liczba ocen pozytywnych spadła jednak ze 118 w 2016 r. do 111 w 2017 r. Wzrosła natomiast liczba ocen opisowych, formułowanych w przypadku stwierdzenia istotnych nieprawidłowości.
W 2016 r. było ich 21, a w 2017 r. już 26. Więcej było także ocen negatywnych.
W 2017 r. negatywnie oceniliśmy wykonanie planów trzech jednostek: Polskiej Agencji Kosmicznej, Funduszu - Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców i Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. W 2016 r. jedyną oceną negatywną była ocena wykonania planu finansowego Polskiej Agencji Kosmicznej.
Opinię o sprawozdaniu Rady Ministrów z wykonania budżetu państwa sformułowaliśmy w szczególności na podstawie badania ksiąg rachunkowych oraz sprawozdań budżetowych.
Prawidłowość ksiąg rachunkowych zaopiniowaliśmy pozytywnie u wszystkich dwudziestu skontrolowanych pod tym względem dysponentów budżetowych. Zbadaliśmy dowody księgowe dokumentujące wydatki w łącznej wysokości 114 mld zł.
Prawidłowość sporządzenia sprawozdań rocznych zbadaliśmy u dysponentów 103 części budżetowych oraz 182 dysponentów trzeciego stopnia. Pozytywnie zaopiniowaliśmy sprawozdania u około 94% dysponentów części oraz u niemal 90% dysponentów trzeciego stopnia.
Stwierdzone nieprawidłowości w sprawozdaniach zostały skorygowane w trakcie kontroli lub nie miały istotnego wpływu na prawidłowość danych wykazanych w Sprawozdaniu Rady Ministrów z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2017 r.
Wyrażona opinia o wiarygodności danych opiera się na obiektywnych dowodach uzyskanych w trakcie badań kontrolnych przeprowadzonych zgodnie z międzynarodowymi standardami rewizji finansowej.
Wysoki Sejmie!
Realizacja ustawy budżetowej w 2017 r. przebiegała w warunkach makroekonomicznych korzystniejszych niż przed rokiem i lepszych niż prognozowano.
Wartość produkcji światowej w roku 2017 zwiększyła się o 3,8%, co było najlepszym wynikiem od 2011 r. Państwa strefy euro rozwijały się najszybciej od 2007 r., a w krajach Europy Wschodniej wzrost gospodarczy był na ogół wyższy niż w zachodniej części Europy. Wielkość obrotów handlowych na świecie wzrosła o 4,9%, a niskie stopy procentowe, umiarkowane ceny surowców oraz względnie stabilne warunki geopolityczne spowodowały, że nakłady inwestycyjne w gospodarkach wysokorozwiniętych zwiększy się o 3,5% w porównaniu do ich wolumenu w 2016 r.
Produkt krajowy brutto w Polsce w 2017 r. zwiększył się realnie o 4,6%, podczas gdy w 2016 r. wzrost ten wynosił 3%. Głównym czynnikiem stymulującym rozwój gospodarczy było spożycie prywatne, na które oddziaływał wzrost liczby pracujących oraz wzrost dochodów gospodarstw domowych, spowodowany w szczególności efektami Programu Rodzina 500 plus. Pozytywnie na wzrost gospodarczy w 2017 r. wpływały również zmiany w poziomie inwestycji. O ile w 2016 r. realna wartość nakładów brutto na środki trwałe zmniejszyła się, w porównaniu z 2015 r., o ponad 8%, to od I kwartału 2017 r. wartość inwestycji zaczęła ponownie wzrastać. W całym 2017 r. nakłady brutto na środki trwałe były - w ujęciu realnym - o 3,4% wyższe niż w 2016 r.
Średnioroczny kurs złotego obniżył się zarówno w relacji do dolara amerykańskiego o 4%, jak i do euro o 2,3%. Na aprecjację złotego w 2017 r. wpływ miał w szczególności napływ kapitału portfelowego do Polski.
Wyższa dynamika importu towarów od dynamiki eksportu zmniejszyła dodatnie saldo obrotów towarowych. Jednak dzięki rekordowo wysokiemu saldu wymiany usług, Polska po raz pierwszy od połowy lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku zanotowała nadwyżkę na rachunku obrotów bieżących bilansu płatniczego. Wyniosła ona 0,3% produktu krajowego brutto.
Prognozy głównych parametrów makroekonomicznych, przyjęte do opracowania projektu ustawy budżetowej na rok 2017, okazały się być niedoszacowane. Tempo wzrostu PKB było o jeden punkt procentowy wyższe od zakładanego, a wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych ukształtował się o 0,7 punktu procentowego powyżej prognozy. W podobnej skali parametrów tych nie doszacowały Komisja Europejska, Międzynarodowy Fundusz Walutowy oraz Narodowy Bank Polski. Istotnie niższa od prognozowanej przez Ministerstwo Finansów okazała się stopa bezrobocia rejestrowanego, która na koniec 2017 r. wyniosła 6,6% wobec prognozowanych 8%. W 2017 r. liczba bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy w Polsce zmniejszyła się o prawie 254 tys. osób.
Wysoki Sejmie!
Budżet państwa, budżet środków europejskich oraz plany finansowe pozabudżetowych jednostek sektora finansów publicznych zostały wykonane zgodnie z ustawą budżetową.
Łączne dochody budżetu państwa i budżetu środków europejskich wyniosły w 2017 r. 398 mld zł i były wyższe od dochodów uzyskanych w roku poprzednim o 44,3 mld zł.
Dochody budżetu państwa wyniosły w 2017 r. 350,4 mld zł i stanowiły 88% dochodów ogółem. Były o prawie 36 mld zł wyższe od dochodów zrealizowanych w roku poprzednim i niemal o 25 mld zł wyższe od prognozy. Pozwoliły na sfinansowanie 93,3% wydatków, podczas gdy w dwóch wcześniejszych latach wskaźnik ten wynosił 87,2%.
Największy udział w dochodach budżetu państwa, sięgający 90%, miały dochody podatkowe. Udział ten w porównaniu do roku poprzedniego wzrósł o 3,2 punktu procentowego. Odbyło się to kosztem zmniejszenia udziału dochodów niepodatkowych.
Dochody podatkowe wyniosły 315,3 mld zł i były o 14,1 mld zł wyższe od prognozy ujętej w ustawie budżetowej. Na tę różnicę w 94% wpłynęła wysoka realizacja dochodów z podatku od towarów i usług, które były o 13,3 mld zł wyższe niż założono w ustawie budżetowej. Dochody z pozostałych głównych źródeł podatkowych były zbliżone do wielkości prognozowanych.
Wzrost dochodów podatkowych w stosunku do 2016 r. był efektem dobrej sytuacji w gospodarce, poprawy skuteczności poboru podatków oraz przesunięcia zwrotów podatku od towarów i usług z pierwszego półrocza 2017 r. na grudzień 2016 r.
Minister Rozwoju i Finansów rzetelnie rozpoznawał zagrożenia i konsekwentnie inicjował i wdrażał zmiany legislacyjne oraz organizacyjne mające na celu przeciwdziałanie wyłudzeniom podatku od towarów i usług.
Wprowadzono szeroki zakres zmian w celu uszczelnienia poboru tego i innych podatków. Należały do nich w szczególności: tzw. pakiet uszczelniający VAT, regulacje prawnokarne umożliwiające zwalczanie wyłudzeń VAT, obowiązek przekazywania danych podatkowych w postaci jednolitego pliku kontrolnego, pakiety paliwowy i przewozowy, rozwiązania mające na celu ograniczenie nieprawidłowości w zakresie gier hazardowych, a także obniżenie z 15 tys. euro do 15 tys. zł dopuszczalnej wartości transakcji pomiędzy przedsiębiorcami, realizowanych z pominięciem rachunku płatniczego.
Stopniowo wprowadzane były też narzędzia informatyczne, umożliwiające organom administracji skarbowej sprawniejsze weryfikowanie, zarówno na poziomie centralnym, jak i lokalnym, danych wykazywanych przez podatników w ewidencjach zakupu i sprzedaży oraz deklaracjach VAT.
Od 1 marca 2017 r. działa Krajowa Administracja Skarbowa, którą utworzono między innymi w celu zwiększenia efektywności współpracy organów administracji skarbowej, usprawnienia przepływu informacji i zwiększenia skuteczności zwalczania oszustw podatkowych i odzyskiwania zaległości podatkowych i celnych. Ocena efektów nowej struktury administracji skarbowej będzie możliwa po upływie dłuższego okresu.
Obecnie trudno jednoznacznie stwierdzić, w jakim stopniu wzrost dochodów podatkowych był wynikiem poprawy koniunktury gospodarczej, a w jakim działań uszczelniających i organizacyjnych.
Na koniec 2017 roku kwota zaległości podatkowych wynosiła 92,4 mld zł. Była ona wyższa od stanu na koniec roku poprzedniego o 15,6 mld zł. Organy egzekucyjne odzyskały 3,7 mld zł zaległych podatków. To o blisko 20% więcej niż w 2016 roku.
Poprawiła się ściągalność wpływów bieżących. Ze wstępnych szacunków Ministerstwa Finansów wynika, że luka w VAT obniżyła się z blisko 24% w 2015 r. do około 14% w 2017 r. Należy jednak pamiętać, że szacunki tej wielkości często podlegają korekcie z upływem czasu. Pogorszeniu uległa ściągalność zaległości podatkowych z lat ubiegłych. Problemem pozostawał wysoki poziom trudnych do wyegzekwowania zaległości. Mało skuteczne były postępowania egzekucyjne wobec podmiotów dokonujących oszustw podatkowych, w szczególności z wykorzystaniem faktur niedokumentujących rzeczywistego obrotu. Z kwot zaległego podatku, wymierzonego przez organy podatkowe i skarbowe na podstawie art. 108 ustawy z dnia 11 marca 2014 r. o podatku od towarów i usług, który nakłada na podmiot wystawiający fakturę obowiązek zapłaty wykazanego w niej podatku, wyegzekwowano w 2017 r. mniej niż 1% ustalonych kwot należności. Oznacza to, że wysoka wykrywalność oszustw podatkowych nie przełożyła się na odzyskiwanie wymierzonych kwot podatków. Należności pozostałe do zapłaty, wynikające z decyzji wydanych na podstawie omawianego przepisu wyniosły na koniec 2017 r. 43,4 mld zł.
Dochody niepodatkowe w 2017 r. wyniosły 33,7 mld zł i były o 6,5 mld zł mniejsze niż w roku poprzednim. Należy jednak pamiętać, że uzyskane w 2016 r. wpływy z aukcji częstotliwości na potrzeby szerokopasmowego internetu miały charakter jednorazowy i nie powtórzyły się w 2017 r. Dochody niepodatkowe były o 11 mld zł wyższe do prognozy. Wynikało to w szczególności z większej o ponad 8 mld zł od zaplanowanej wpłaty z zysku Narodowego Banku Polskiego.
Wysoki Sejmie!
Dochody budżetu środków europejskich w 2017 r. wyniosły 47,6 mld zł. Stanowiły one 79% planu ustalonego w ustawie budżetowej. W porównaniu do wykonania 2016 r. dochody budżetu środków europejskich były wyższe o 8,5 mld zł. W strukturze dochodów dominującą pozycję stanowiły dochody zrealizowane w ramach krajowych i regionalnych programów operacyjnych 2014-2020 oraz z tytułu realizacji zadań Wspólnej Polityki Rolnej.
Podobnie jak w latach wcześniejszych dochody budżetu środków europejskich nie były tożsame z wpływami z budżetu Unii Europejskiej i z innych źródeł zagranicznych. Środki europejskie zostają zaliczone do dochodów budżetu środków europejskich po ich przekazaniu na rachunek części budżetowej Dochody budżetu środków europejskich, a nie w momencie ich wpływu do Polski. Wprowadzenie w 2016 r. w Ministerstwie Finansów procedury w sprawie zasad prognozowania dochodów w ramach budżetu środków europejskich ograniczyło dowolność kształtowania przez Ministra Finansów dochodów i wyniku finansowego budżetu środków europejskich, lecz nie doprowadziło do pełnej zgodności z zasadą kasowego ujęcia budżetu.
Wysoki Sejmie!
Wydatki budżetu państwa i budżetu środków europejskich wyniosły 423,8 mld zł i były o prawie 31 mld zł niższe od limitu określonego w ustawie budżetowej. Złożyło się na to głównie niższe o blisko 22 mld zł wykonanie wydatków budżetu środków europejskich. W porównaniu do roku poprzedniego wydatki budżetu państwa i budżetu środków europejskich były wyższe o ponad 11 mld zł. Największe wydatki z obu budżetów poniesione zostały na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego oraz w dziale Rodzina.
W 2017 r. w dalszym ciągu ponad połowę wydatków budżetu państwa i budżetu środków europejskich stanowiły transfery, czyli wydatki na rzecz innych jednostek sektora finansów publicznych. Oznacza to, że poziom centralizacji finansów publicznych był wysoki.
Wydatki budżetu państwa w 2017 r. w przeliczeniu na jednego mieszkańca Polski wyniosły blisko 9.800 zł, a wraz z wydatkami środków europejskich ponad 11.000 zł.
Wydatki budżetu państwa wyniosły 375,8 mld zł. Ich realizacja stanowiła niemal 98% planu po zmianach. Wydatki budżetu państwa były o 15 mld zł wyższe niż w roku poprzednim.
Wzrost wydatków budżetu państwa determinowało zwiększenie wydatków w trzech grupach rodzajowych: dotacji i subwencji, wydatków bieżących jednostek budżetowych oraz wydatków majątkowych. Wolumen dotacji zwiększył się głównie w wyniku realizacji Programu Rodzina 500 plus. Do wzrostu wydatków bieżących jednostek budżetowych w największym stopniu przyczynił się wzrost wynagrodzeń wraz z pochodnymi. Natomiast wzrost wydatków majątkowych nie wynikał ze zwiększenia stanu aktywów trwałych Skarbu Państwa, jak to zazwyczaj bywa, lecz z przyrostu wydatków na inwestycje w aktywa finansowe. Środki te przeznaczono w szczególności na objęcie akcji w podwyższonym kapitale zakładowym Polskiego Funduszu Rozwoju, dokapitalizowanie Banku Gospodarstwa Krajowego oraz wpłatę na Fundusz Reprywatyzacji.
Pozytywnym zjawiskiem było zmniejszenie w 2017 r. wydatków na Obsługę długu Skarbu Państwa. Uległy one obniżeniu w stosunku do 2016 r. o 7,5%. Były one jednak nadal wyższe niż wydatki majątkowe.
Najwyższa Izba Kontroli skontrolowała legalność, gospodarności, celowości i rzetelności wydatków budżetu państwa na łączną kwotę 112,1 mld zł. Większość zbadanych wydatków poniesiona została prawidłowo. Stwierdzone zostały jednak także nieprawidłowości. Największe kwotowo nieprawidłowości dotyczyły następujących wydatków.
Przy realizacji programu wieloletniego Zabezpieczenie transportu powietrznego najważniejszych osób w państwie, w 2017 r. zostały poniesione wydatki w wysokości 527,1 mln zł ze środków części budżetowej Obrona narodowa przeznaczonych na finansowanie potrzeb obronnych, o których mowa w ustawie z dnia 25 maja 2001 r. o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych RP. Został w ten sposób naruszony art. 136 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, zgodnie z którym jednostki realizujące program wieloletni mogą zaciągać zobowiązania w poszczególnych latach realizacji tego programu do wysokości łącznej kwoty wydatków określonych dla całego programu.
Ponadto pomniejszenie ustalonego na 2017 r. limitu wydatków obronnych o kwotę 527,1 mln zł, wydatkowaną na realizację wskazanego programu, skutkowało naruszeniem ustawy z dnia 25 maja 2001 r. o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych RP i uchwały Nr 73 Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2016 r. w sprawie ustanowienia programu.
W Ministerstwie Zdrowia w postępowaniach przetargowych o wartości 24 mln zł na zakup 16 dentobusów doszło do naruszenia Prawa zamówień publicznych, między innymi poprzez określenie cech technicznych pojazdów w sposób powodujący ograniczenie kręgu wykonawców zdolnych do wykonania zamówienia oraz nierzetelne przygotowania postępowań. W postępowaniach niezasadnie skrócono terminy składania ofert, tłumacząc to pilnością zamówienia. Tymczasem zakupiony sprzęt pozostaje niewykorzystany.
Minister Rozwoju i Finansów dokonał nieuzasadnionego podwyższenia kapitału zakładowego spółki celowej Aplikacje Krytyczne o 15 mln zł. Ponadto poniesiony został niecelowy wydatek na pokrycie straty spółki za 2016 r. w wysokości 3,3 mln zł. Zaciągnięcie tych zobowiązań zostało dokonane bez uprzedniej zmiany planu wydatków. Koszty ponoszone przez spółkę, od czasu jej założenia w 2016 r. do końca 2017 r., były niemal trzykrotnie wyższe niż wartość realizowanych na rzecz Ministerstwa Finansów zleceń.
Najwyższa Izba Kontroli, zbadała również sposób wypłaty nagród osobom zajmującym kierownicze stanowiska państwowe, w szczególności w zakresie ustalenia podstawy i częstotliwości wypłacanych nagród.
W 2017 r. w 68 kontrolowanych w tym zakresie jednostkach na nagrody dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe wydatkowano 8,6 mln zł. Kwota nagrody wypłacona w 2017 r. dla jednej osoby zajmującej kierownicze stanowisko państwowe kształtowała się przedziale od 5 tys. zł do 138,1 tys. zł. Co do zasady średnia roczna kwota nagród dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe pozostawała na poziomie średniej nagrody wypłaconej w tym okresie osobom zajmującym stanowisko dyrektora departamentu lub komórki równorzędnej.
Mając na uwadze fakt, że nagroda w swojej istocie winna mieć charakter motywacyjny i być przyznawana za szczególne osiągnięcia, wątpliwości Najwyższej Izby Kontroli budzi zjawisko comiesięcznej wypłaty środków, bez pisemnego uzasadnienia. Wskazywać to może, że świadczenie to mogło nie mieć charakteru nagrody, tylko było dodatkiem do wynagrodzenia zasadniczego. Dotyczyło to w szczególności ministrów i wiceministrów, dla których nagrody bez pisemnego uzasadnienia wypłacane były co do zasady miesięcznie na podstawie pism Prezesa Rady Ministrów, informujących o podjęciu decyzji o przyznaniu nagrody wraz ze wskazaniem kwoty nagrody i informacją, że nagrody mają zostać wypłacone ze środków własnych dysponenta. Na tej samej podstawie wypłacano nagrody dla wojewodów i wicewojewodów, z tą różnicą, że były to wypłaty kwartalne.
Kompleksowa ocena tego zagadnienia i stanowisko Najwyższej Izby Kontroli przedstawione zostały w przekazanej Państwu Analizie wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej w 2017 r.
Wysoka Izbo!
W 2017 r. wydatki budżetu środków europejskich wyniosły 48 mld zł. Limit ustalony w ustawie budżetowej został wykorzystany w ponad 94%. Wydatki te były niższe od wydatków zrealizowanych w 2016 r. o 3,7 mld zł z powodu niższego wykonania wydatków na Wspólną Politykę Rolną.
Najwięcej, bo prawie 80%, wydatków budżetu środków europejskich w 2017 r. przeznaczono na przedsięwzięcia z zakresu rolnictwa i transportu oraz na finansowanie regionalnych programów operacyjnych, wykazywanych w dziale Rozliczenia różne.
Wydatki poniesione na realizację zadań Wspólnej Polityki Rolnej wyniosły 17,2 mld zł i stanowiły 35,8% wydatków budżetu środków europejskich ogółem.
Do końca 2017 r. w ramach Umowy Partnerstwa 2014-2020 zawarto z beneficjentami ponad 30 tys. umów o dofinansowanie, wykorzystując ponad 53% środków przyznanych Polsce na lata 2014-2020. Wskaźnik ten należy uznać za zadowalający. Kwota wydatków kwalifikowalnych wykazana w poświadczeniach i deklaracjach wydatków oraz wnioskach o płatność w części dofinansowywanej przez Unię Europejską, złożonych do Komisji Europejskiej do końca 2017 r., wyniosła ponad 40 mld zł. Stanowiło to 12,2% środków przyznanych na lata 2014-2020. Wskaźnik ten był o 1,8 punktu procentowego niższy niż planowano. Najwyższa Izba Kontroli zwraca uwagę na ryzyko niepełnego wykorzystania środków na regionalne programy operacyjne.
Od momentu przystąpienia w dniu 1 maja 2004 r. do Unii Europejskiej do 31 grudnia 2017 r. Polska otrzymała środki finansowe z budżetu Unii Europejskiej w wysokości 143,7 mld euro. W tym czasie przekazała do budżetu Unii składki członkowskie oraz zwroty środków w wysokości 47,5 mld euro. Saldo rozliczeń finansowych pomiędzy Polską a Unią Europejską na koniec 2017 r. było zatem dodatnie i wyniosło 96,2 mld euro.
W 2017 r. Polska pozyskała z budżetu Unii Europejskiej środki w wysokości 11,2 mld euro, a wpłaciła składkę członkowską w wysokości 3,6 mld euro. Saldo bieżących rozliczeń wyniosło 7,6 mld euro.
Wysoki Sejmie!
Środki otrzymane z Unii Europejskiej uzupełnione środkami krajowymi przyczyniły się do rozwoju kraju.
W latach 2007-2016 wybudowano 977 km autostrad oraz 1.237 km dróg ekspresowych. Poprawiła się jakość życia ludności. W latach 2007-2016 na obszarach wiejskich wskaźnik ludności korzystającej z oczyszczalni ścieków wzrósł z 22% do ponad 41%, a z dostępności do internetu z 25% do 79%.
Znacząco obniżył się wskaźnik zagrożenia ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, czyli wiodący wskaźnik służący monitorowaniu realizacji Strategii Europa 2020 w zakresie ubóstwa. Na koniec 2016 r. wyniósł on poniżej 22%, podczas gdy w 2005 r. sięgał 43,5%. Poziom zamożności kraju mierzony wielkością produktu krajowego brutto na mieszkańca, z uwzględnieniem parytetu siły nabywczej, wyniósł 68% średniej unijnej, a zatem o 18 punktów procentowych więcej niż na koniec pierwszego pełnego roku członkostwa Polski w Unii Europejskiej.
Nie we wszystkich aspektach polityki spójności uzyskano jednak oczekiwane efekty. Jako niezadowalający należy uznać postęp w zakresie podnoszenia konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw, w tym szczególnie sektora wytwórczego o wysokiej wartości dodanej oraz sektora usług. W rankingu innowacyjności Polska zajmuje 38 miejsce na świecie oraz 25 w Europie, za Łotwą, Słowacją i Bułgarią, a przed Węgrami i Litwą.
Nakłady na działalność badawczo-rozwojową w Polsce w dalszym ciągu pozostają na niezadowalającym poziomie. W 2016 r. udział przedsiębiorstw przemysłowych ponoszących nakłady na działalność innowacyjną wyniósł 31,1% i był o ponad 7 punktów procentowych niższy niż w 2005 r. i prawie dwukrotnie niższy niż docelowy poziom tego wskaźnika przewidziany na 2013 r. w wysokości 60%. Stopa inwestycji ulega obniżeniu i w roku 2017 wyniosła 17,7%.
Rozwój ekonomiczny Polski mierzony wzrostem PKB nie przekładał się w sposób proporcjonalny na wzrost zamożności Polaków. W 2017 r. zamożność społeczeństwa obrazowana wskaźnikiem siły nabywczej mieszkańca pozostawała relatywnie niska na tle innych krajów europejskich. Jego wartość wynosiła w Polsce 6.710 euro i stanowiła 48,1% średniej ogólnoeuropejskiej. Pod względem tego wskaźnika Polska pozostawała na 29 miejscu wśród 42 sklasyfikowanych krajów Europy.
Wysoki Sejmie!
W 2017 r. deficyt budżetu państwa wyniósł 25,4 mld zł, a budżetu środków europejskich 411 mln zł. Suma obu deficytów, wynosząca blisko 26 mld zł, była o ponad 43 mld zł niższa od ustalonych limitów.
Deficyt budżetu państwa mógł być mniejszy. Pod koniec 2017 r. Minister Rozwoju i Finansów wykorzystał dobrą sytuację budżetu państwa i przeprowadził operacje zwiększające poziom deficytu. Należały do nich w szczególności przedterminowe zwroty VAT dokonane w grudniu 2017 r. w kwocie 3,7 mld zł oraz przekazanie Bankowi Gospodarstwa Krajowego 1,5 mld zł na zwiększenie kapitałów.
Przejrzystość rachunku deficytu zaburzają operacje, ujęte wbrew ich charakterowi ekonomicznemu, poza rachunkiem wydatków. Ich skala wynosząca 8,2 mld zł była wyższa niż w 2016 r., ale niższa niż średnia skala tego typu operacji z ostatnich 10 lat.
Do operacji tych należały transfery środków z budżetu państwa do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na refundację ubytku składek przekazanych do otwartych funduszy emerytalnych w wysokości 3,2 mld zł. Nie zostały one ujęte przez Ministra Rozwoju i Finansów w wydatkach, gdyż według przepisów ustawowych miały być one finansowane z przychodów z prywatyzacji. Tymczasem przychodów z tego źródła, które mogłyby być przeznaczone na ten cel, nie było, a transfery sfinansowano emitując skarbowe papiery wartościowe.
Inną operacją przeprowadzoną poza rachunkiem wydatków było podwyższenie przez Ministra Rozwoju i Finansów kapitałów BGK o 5 mld zł w wyniku przekazania dodatkowych obligacji skarbowych, zamiast transferów gotówkowych, kwalifikowanych zgodnie z przepisami ustawy o finansach publicznych jako wydatki majątkowe.
Z uwzględnieniem tych operacji suma deficytów budżetu państwa i budżetu środków europejskich wyniosłaby 34 mld zł, co odpowiada 1,7% PKB.
Deficyty budżetu państwa i budżetu środków europejskich determinował około 98% potrzeb pożyczkowych netto budżetu państwa. Wspomniane przekazanie Funduszowi Ubezpieczeń Społecznych środków na refundację ubytku składek przekazanych do otwartych funduszy emerytalnych także wymagało zaciągnięcia długu.
Łączne potrzeby pożyczkowe netto w 2017 r. wyniosły 26,2 mld zł i były niższe od planowanych o 52,8 mld zł. Zostały one sfinansowane w pełnej wysokości i terminowo.
W niemal 93 procentach środki na finansowanie potrzeb pożyczkowych netto zostały pozyskane poprzez emisję długu na rynku krajowym. Ponadto wykorzystano środki pozyskane w latach poprzednich, zgromadzone na rachunku walutowym i złotowym.
Najwyższa Izba Kontroli zwróciła uwagę, że finansowanie potrzeb pożyczkowych w 2017 r. było przeprowadzone w warunkach historycznie najwyższych stanów wolnych środków, zgromadzonych na lokatach złotowych i walutowych. Średni stan tych środków w 2017 r. wyniósł 62,3 mld zł i był o blisko 13 mld zł wyższy od średniego stanu w 2016 r. Najwyższa Izba Kontroli uznała, że zwiększenie poziomu lokat w bardzo korzystnych warunkach, jakie miały miejsce w 2017 r. było niecelowe. Utrzymywanie wolnych środków w warunkach deficytu wiąże się z ponoszeniem kosztów. W 2017 r. wydatki z tytułu obsługi długu zaciągniętego w celu skumulowania wolnych środków, pomniejszone o dochody z ich ulokowania, wyniosły 262 mln zł i były wyższe niż w 2016 r. o 42 mln zł. Naszym zdaniem, przeprowadzanie emisji, powodujących istotny i długotrwały wzrost stanu lokat, bez istotnego uzasadnienia wynikającego z potrzeb budżetowych, powinno być każdorazowo poprzedzone analizami efektywności pozyskania środków, opartymi o dane możliwie najbardziej zbliżone do aktualnej sytuacji rynkowej, przy uwzględnieniu bilansu kosztów utrzymywania wyższego poziomu długu i istniejących ryzyk.
Wysoki Sejmie!
W ustawie budżetowej na rok 2017 zawarto plany finansowe 27 państwowych funduszy celowych, 42 państwowych osób prawnych, 9 agencji wykonawczych oraz 15 instytucji gospodarki budżetowej. Jednostki te prowadzą samodzielnie gospodarkę finansową, pokrywając swoje koszty uzyskanymi przychodami, w tym otrzymanymi dotacjami. Państwowe fundusze celowe, z wyjątkiem Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, funkcjonują jako wyodrębnione rachunki bankowe, pozostające w dyspozycji ministra lub innego organu wskazanego w ustawie tworzącej fundusz. Natomiast Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz pozostałe wyżej wymienione instytucje posiadają osobowość prawną.
Przychody państwowych funduszy celowych w 2017 roku wyniosły 305 mld zł i były wyższe od przychodów w 2016 r. o niemal 54 mld zł. Istotny wpływ na wzrost przychodów miało umorzenie z dniem 1 stycznia 2017 r. pożyczek udzielonych Funduszowi Ubezpieczeń Społecznych z budżetu państwa w latach 2009-2014 w kwocie 39,2 mld zł. Pozostałe pożyczki w kwocie 7,2 mld zł zostały umorzone z dniem 1 stycznia 2018 roku. Najwyższa Izba Kontroli wielokrotnie zwracała uwagę, że Fundusz Ubezpieczeń Społecznych nie ma możliwości spłaty zaciąganych pożyczek. W związku z tym taka forma finansowania była niezasadna i powodowała sztuczne zaniżenie deficytu budżetu państwa.
Przychody państwowych funduszy celowych były w 2017 r. wyższe o około 44 mld zł od kosztów. W wyniku tego łączny stan funduszy na koniec 2017 r. był dodatni i wyniósł prawie 21 mld zł. Osiem funduszy celowych otrzymało dotacje z budżetu państwa oraz środki z Unii Europejskiej w łącznej kwocie 61 mld zł. Z kwoty tej prawie 97% stanowiła dotacja z budżetu państwa.
Dysponenci państwowych funduszy celowych, posiadający nadwyżki środków pieniężnych, przekazywali wolne środki w zarządzanie Ministrowi Rozwoju i Finansów. Na koniec 2017 r. przekazano w depozyt lub zarządzanie łącznie prawie 20 mld zł. Około 67% tej kwoty stanowiły kwoty z Funduszu Pracy oraz Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
Najwyższa Izby Kontroli oceniła pozytywnie wykonanie planów finansowych za 2017 r. 18 z 24 kontrolowanych państwowych funduszy celowych. W trzech przypadkach, ze względu na stwierdzone nieprawidłowości, wydała ocenę opisową. Negatywnie oceniła wykonanie dwóch planów finansowych: Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej i Funduszu - Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców. Nieprawidłowości dotyczyły, w pierwszym funduszu, nieuprawnionego przekazania środków na zadania innej jednostki budżetowej i nierozliczenia dotacji w wyznaczonych terminach, a drugim - niepowiązania płatności z postępem realizacji zawartej umowy i zwiększeniem kosztów inwestycyjnych.
Przychody państwowych osób prawnych, wymienionych w ustawie budżetowej, wyniosły w 2017 r. 8,4 mld zł a koszty 7 mld zł. Około 73% przychodów i kosztów stanowiły przychody dwóch podmiotów - Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W 2017 r. państwowe osoby prawne otrzymały dotacje w łącznej kwocie 317 mln zł. Wynik finansowy brutto państwowych osób prawnych w 2017 r. wyniósł plus 1,4 mld zł i był pięciokrotnie wyższy niż w 2014 r. Wynik ten w prawie 74% pochodził z działalności Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Pozytywnie oceniliśmy wykonanie planów finansowych trzech z pięciu kontrolowanych państwowych osób prawnych. W przypadku dwóch podmiotów - Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Rzecznika Finansowego sformułowaliśmy ocenę opisową z uwagi na stwierdzone nieprawidłowości, w skali uzasadniającej obniżenie ocen.
Agencje wykonawcze, wśród których są między innymi agencje rolne i wojskowe, Narodowe Centrum Nauki, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oraz Polska Agencja Kosmiczna osiągnęły w 2017 r. przychody w kwocie 8,5 mld zł, w tym dotacje z budżetu państwa w wysokości 5,7 mld zł, które stanowiły 68% przychodów.
Agencje wykonawcze poniosły w 2017 r. stratę w wysokości 125,3 mln zł, ale była ona niższa od straty poniesionej w 2016 r. o prawie 450 mln zł.
Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie oceniła wykonanie planów finansowych trzech z czterech kontrolowanych agencji wykonawczych. Jak już wspomniałem na początku wystąpienia drugi rok z rzędu negatywnie oceniliśmy wykonanie planu finansowego Polskiej Agencji Kosmicznej. Podstawą tej oceny było przede wszystkim dokonywanie wydatków, zaciąganie zobowiązań i sporządzanie sprawozdań przez wiceprezesa do spraw obronnych, który nie miał legitymacji do pełnienia funkcji kierownika jednostki.
Instytucje gospodarki budżetowej w 2017 r. - po raz pierwszy od 2014 r. - osiągnęły nadwyżkę przychodów nad kosztami działalności w wysokości prawie 13,5 mln zł. Za pozytywne należy także uznać, że w latach 2014-2017 następował sukcesywny spadek udziału dotacji z budżetu państwa w przychodach instytucji gospodarki budżetowej, z około 15% w 2014 r. do niewiele ponad 11% w 2017 r. Dotacje w największych kwotach przekazano do Zakładu Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego i Centralnego Ośrodka Sportu.
Wysoki Sejmie!
Państwowy dług publiczny, liczony według metodologii krajowej, oraz dług sektora instytucji rządowych i samorządowych, liczony według metodologii unijnej, ukształtowały się na poziomach niższych od prognozowanych. Był to drugi rok w historii, gdy nominalna wartość zadłużenia w wyrażeniu złotowym uległa obniżeniu w stosunku do stanu na koniec roku poprzedniego, a pierwszy, gdy spadek nie był wynikiem zmian prawnych.
Państwowy dług publiczny wyniósł na koniec 2017 r. 961,8 mld zł i był o 3,4 mld zł niższy niż przed rokiem. Relacja tego długu do produktu krajowego brutto uległa obniżeniu z 51,8% do 48,5%. Obniżenie państwowego długu publicznego było przede wszystkim następstwem spadku zadłużenia Skarbu Państwa, na co wpływ miały umocnienie złotego oraz ograniczenie finansowania potrzeb pożyczkowych poprzez emisję długu zagranicznego.
Zmianie uległa struktura długu według miejsca emisji. Na koniec 2017 r. zadłużenie krajowe stanowiło 69,4% ogółu zadłużenia Skarbu Państwa. Udział ten wzrósł o 3,8 punktu procentowego w porównaniu do stanu na koniec roku poprzedniego. Udział zadłużenia zagranicznego w długu Skarbu Państwa zmalał do 30,6%, co sprowadziło tę relację w pobliże wartości przewidzianej w rządowej strategii zarządzania długiem publicznym. Jest to o tyle istotne, że wysoki poziom zadłużenia zagranicznego jest uznawany za istotny czynnik ryzyka w razie perturbacji na rynkach finansowych.
Na koniec 2017 r. wszystkie podsektory sektora finansów publicznych wykazały niższe zobowiązania. Zadłużenie sektora rządowego obniżyło się o 3,3 mld zł. i niemal w całości wynikało ze spadku długu Skarbu Państwa o 3,2 mld zł. Niższe zadłużenie wykazały także samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej oraz Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne, łącznie o około 84 mln zł. Wzrosło natomiast, łącznie o prawie 8 mln zł, zadłużenie państwowych szkół wyższych, państwowych instytucji kultury oraz pozostałych państwowych osób prawnych.
Dług sektora samorządowego był o blisko 84 mln zł niższy niż na koniec 2016 r. Swoje zobowiązania zmniejszyły jednostki samorządu terytorialnego, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej oraz pozostałe samorządowe osoby prawne. Nieznaczny wzrost zobowiązań wykazały jedynie samorządowe instytucje kultury.
Zadłużenie funduszy zarządzanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych zmniejszyło się o 14 mln zł. Było to efektem dobrej sytuacji gospodarczej.
Dług sektora instytucji rządowych i samorządowych utrzymał się w 2017 r. powyżej biliona złotych. Różnica między długiem według metodologii unijnej a krajowej wyniosła 41,6 mld zł. Kwota ta w przybliżeniu odpowiada zadłużeniu Krajowego Funduszu Drogowego, które nie jest wliczane do długu według metodologii krajowej. Relacja długu sektora instytucji rządowych i samorządowych do produktu krajowego brutto wyniosła na koniec 2017 r. 50,6%. Kształtowała się ona poniżej średniej dla 28 krajów członkowskich Unii Europejskiej, wynoszącej 68,2%.
Wysoki Sejmie!
Według danych zawartych w Sprawozdaniu Rady Ministrów z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2017 r. dochody sektora finansów publicznych wyniosły w 2017 r. 776,1 mld zł, wydatki - 790,3 mld zł, a deficyt - 14,2 mld zł.
Stwierdziliśmy, że dochody publiczne zostały zawyżone a deficyt sektora finansów publicznych zaniżony o 3,2 mld zł. Wynikało to z niewyeliminowania z obliczeń, po stronie dochodów, przepływu środków przekazanych z budżetu państwa do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, co było niezgodne z treścią art. 7 ust. 2 ustawy o finansach publicznych. W związku ze zmniejszeniem wielkości składki przekazywanej do otwartych funduszy emerytalnych, skala zaniżenia deficytu sektora finansów publicznych jest od 2015 r. znacznie mniejsza niż w latach wcześniejszych. W latach 2012-2014 deficyt ten zaniżano średnio o 9,1 mld zł, a w latach 2015-2017 deficyt o 3,2 mld zł.
Wysoki Sejmie!
W 2017 r., po raz pierwszy od co najmniej dziesięciu lat, relacja dochodów podatkowych do PKB wzrosła drugi rok z rzędu. W 2017 r. dochody te osiągnęły poziom prawie 20% PKB. Ostatnio co najmniej taki poziom odnotowano w 2008 r.
W 2017 r. wydatki sektora finansów publicznych stanowiły 39,9% PKB. Spadek wartości wydatków publicznych w stosunku do PKB pomiędzy 2016 r. a 2017 r. wynikał z niskiej dynamiki wydatków bieżących, podczas gdy wydatki majątkowe - po ich znaczącym obniżeniu w 2016 r. - powróciły na ścieżkę dynamicznego wzrostu.
Ponad połowa wydatków sektora finansów publicznych została zrealizowana w trzech działach: Obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, Ochrona zdrowia oraz Oświata i wychowanie, przy czym pierwszy z nich absorbował prawie jedną trzecią środków publicznych. Wydatki na ubezpieczenia społeczne były realizowane przede wszystkim ze środków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wydatki na ochronę zdrowia - przez Narodowy Fundusz Zdrowia oraz samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, a wydatki na oświatę i wychowanie - przez jednostki samorządu terytorialnego. Budżet państwa i budżet środków europejskich miały znikomy udział w bezpośrednim finansowaniu wyżej wymienionych działów. W przypadku ubezpieczeń społecznych wynosił on około 8%, a ochrony zdrowia oraz oświaty i wychowania niewiele ponad 3%.
W 2017 r. deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych wyniósł 1,7% PKB i był najniższy w okresie ujętym w statystyce Eurostatu, czyli od 1995 r. Mimo to Polska znalazła się w grupie krajów Unii Europejskiej o najwyższym deficycie sektora instytucji rządowych i samorządowych. Oznacza to, że w roku dobrej koniunktury Polska nie wykonała takiego wysiłku na rzecz równoważenia finansów publicznych, jak inne kraje. W dwudziestu krajach członkowskich deficyt ten nie przekroczył 1% PKB.
Deficyt strukturalny, rozumiany jako deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych po wyeliminowaniu operacji jednorazowych i wahań cyklicznych gospodarki, znacznie przewyższał zadeklarowany przez Polskę poziom docelowy równy 1% PKB. Wartość deficytu strukturalnego w 2017 r. została oszacowana w Ministerstwie Finansów na 2,1% PKB, a na 2018 r. zaplanowano zwiększenie tego deficytu do 2,8% PKB.
Rok 2017 był nietypowy pod względem zmiany w wielkości wyniku finansowego w poszczególnych podsektorach sektora instytucji rządowych i samorządowych. W podsektorze funduszy zabezpieczenia społecznego wystąpiła niespotykana dotychczas nadwyżka w wysokości 40,6 mld zł, podczas gdy w podsektorze rządowym wykazano bardzo wysoki deficyt, przekraczający 75 mld zł. Zdarzenie to miało charakter jednoroczny i wynikało ze wspomnianego już wcześniej umorzenia ponad 39 mld zł pożyczek dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych udzielanych z budżetu państwa w latach 2009-2014.
Jednostki samorządu terytorialnego odnotowały łączny deficyt w wysokości 300 mln zł, wobec nadwyżki 7,6 mld zł w 2016 r. Był to efekt zwiększonych wydatków majątkowych. Wydatki te były finansowane w dużym stopniu z środków własnych z lat przednich. Na odnotowanie zasługuje fakt, że w 2017 r. wpływy z dotacji uległy zwiększeniu w dochodach ogółem jednostek samorządu terytorialnego między innymi w związku z większą niż przed rokiem wypłatą świadczenia wychowawczego Programu Rodzina 500 plus. W rezultacie po raz pierwszy od połowy lat 90., dochody jednostek samorządu terytorialnego z tytułu dotacji celowych były znacząco wyższe od dochodów z tytułu subwencji ogólnej. Wskazuje to na coraz większy udział środków przypisanych do konkretnych zadań w łącznej kwocie transferów od innych jednostek sektora finansów publicznych i stanowi dowód na malejącą niezależność finansową samorządu terytorialnego.
Wysoki Sejmie!
Skala i waga nieprawidłowości stwierdzonych w wyniku kontroli wykonania budżetu państwa w 2017 r. nie uległa istotnej zmianie w porównaniu do lat ubiegłych.
Główne nieprawidłowości stwierdzone u dysponentów polegały na:
- nieprzestrzeganiu procedur i przepisów przy udzielaniu zamówień publicznych,
- nienaliczaniu i niedochodzeniu należności budżetowych,
- niecelowym wydatkowaniu środków,
- zawieraniu z osobami fizycznymi umów cywilnoprawnych mających charakter umów o pracę,
- opóźnieniach w realizacji programów wieloletnich,
- błędach w ewidencji księgowej i sprawozdaniach budżetowych,
- niewłaściwym wykorzystaniu dotacji przez beneficjentów, błędach w udzielaniu dotacji, jak również w nadzorze nad ich wykorzystaniem,
- ustalaniu mierników uniemożliwiających pomiar efektów zadań stosownie do poniesionych nakładów,
- niewystarczającym nadzorze dysponentów nad realizacją budżetu,
- nieskutecznym funkcjonowaniu kontroli zarządczej.
W ocenie Najwyższej Izby Kontroli konieczne jest wzmocnienie nadzoru dysponentów części budżetowych nad wydatkowaniem środków publicznych, w tym z budżetu Unii Europejskiej.
Mając na uwadze fakt, iż układ zadaniowy wydatków budżetu państwa w dalszym ciągu nie stanowi skutecznego narzędzia efektywnego planowania i realizowania wydatków publicznych Najwyższa Izba Kontroli podtrzymuje również zgłaszane wcześniej uwagi o konieczności dokonania zasadniczych zmian w sposobie wykorzystania metod budżetowania zadaniowego.
Wysoki Sejmie!
Realizując konstytucyjny obowiązek Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła także kontrolę w Narodowy Bank Polski. W jej wyniku pozytywnie oceniła wykonanie założeń polityki pieniężnej w 2017 r.
Roczne wskaźniki inflacji w poszczególnych miesiącach 2017 r. wynosiły od 1,5% do 2,5%. Mieściły się zatem w dopuszczalnym przedziale odchyleń od głównego celu polityki pieniężnej, ustalonym w Założeniach polityki pieniężnej na rok 2017, na poziomie 2,5% ± jeden punkt procentowy.
Średnioroczna inflacja w Polsce kształtowała się na podobnym poziomie, jak w krajach Unii Europejskiej. Wzrost inflacji związany był przede wszystkim z rosnącymi cenami ropy naftowej na rynkach światowych, wzrostem krajowych cen żywności oraz zwiększonym popytem konsumpcyjnym w warunkach dobrej koniunktury gospodarczej.
Rada Polityki Pieniężnej w 2017 r. pozostawiła stopy procentowe Narodowego Banku Polskiego na poziomie niezmienionym od marca 2015 r. Rada uznała, że ich podwyższenie mogłoby ograniczyć skalę ożywienia inwestycji. Utrudnieniem w podejmowaniu decyzji monetarnych była niepewność, czy utrzymująca się w latach 2015-2016 deflacja definitywnie się zakończyła oraz czy wzrost dynamiki PKB ma charakter trwały. Najwyższa Izba Kontroli nie wniosła zastrzeżeń do tych decyzji.
Zarząd Narodowego Banku Polskiego skutecznie stabilizował płynność sektora bankowego, efektywnie wykorzystując do tego instrumenty wymienione w Założeniach. Przeprowadzone operacje otwartego rynku, operacje depozytowo-kredytowe oraz system rezerwy obowiązkowej pozwoliły na osiągnięcie operacyjnego celu polityki pieniężnej, ustalonego w Założeniach. Krótkoterminowa stopa procentowa na rynku międzybankowym (POLONIA) została utrzymana w pobliżu stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie!
Kolegium Najwyższej Izby Kontroli, po zapoznaniu się z Analizą wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej w 2017 r., w dniu 5 czerwca 2018 r. podjęło uchwałę, w której wyraziło pozytywną opinię w przedmiocie absolutorium dla Rady Ministrów za 2017 r.
Kolegium NIK wskazało na konieczność: prowadzenia intensywnych działań w celu przyspieszenia reakcji na zagrożenia dla poboru dochodów podatkowych, kontynuacji, reformy systemu budżetowego, zasadniczych zmian w sposobie budżetowania zadaniowego
Kolegium Najwyższej Izby Kontroli, biorąc pod uwagę wyniki kontroli wykonania budżetu państwa w 2017 r., wskazało na konieczność:
- prowadzenia przez Ministra Finansów oraz Krajową Administrację Skarbową intensywnych działań, wspartych nowymi narzędziami analitycznymi, w celu usprawnienia oraz przyspieszenia reakcji na zagrożenia dla poboru dochodów podatkowych;
- kontynuacji działań systemowych w zakresie reformy systemu budżetowego, między innymi w celu wzmocnienia roli planowania wieloletniego oraz zwiększenia przejrzystości i jawności wydatkowania środków publicznych;
- zasadniczych zmian w sposobie budżetowania zadaniowego, w tym weryfikacji celów i mierników oceny stopnia wykonania zadań oraz prowadzenia analiz przyczyn niepełnej ich realizacji.
Dziękuję bardzo za uwagę.
