Prezes Trybunału Obrachunkowego Holandii, Arno Visser i Prezes NIK, Krzysztof Kwiatkowski
Europejski audyt w zakresie ochrony powietrza, którego pomysł powstał w ramach grupy roboczej EUROSAI, jest koordynowany przez Najwyższe Organy Kontroli Holandii i Polski. Uczestnikami projektu są zarówno państwa będące członkami Unii Europejskiej (Bułgaria, Estonia, Węgry, Hiszpania, Holandia, Polska, Rumunia, Słowacja) jak i pozostające poza jej strukturami (Albania, Gruzja, Kosowo, Izrael, Macedonia, Mołdawia, Szwajcaria), a także Europejski Trybunał Obrachunkowy (ETO). Celem projektu, składającego się z kontroli równoległych, będzie ocena skuteczności i efektywności działań służących poprawie jakości powietrza, podejmowanych przez władze poszczególnych państw. Wspólny raport końcowy (obok raportów krajowych) powinien posłużyć sformułowaniu jednolitych wniosków i rekomendacji.
Podczas pierwszego spotkania w Hadze w czerwcu 2016 r. przyjęto wstępnie wspólny zakres kontroli. Obejmuje on m.in. ocenę rozwiązań legislacyjnych, strategię i politykę państwa w zakresie likwidacji źródeł szkodliwych emisji, ocenę efektywności (kosztów i korzyści) przyjętych rozwiązań, jak również pomiaru zanieczyszczenia powietrza i skutków działań na rzecz poprawy jego jakości.
W dniach 26-27 stycznia 2017 r. odbyło się w Krakowie kolejne z serii spotkań roboczych przedstawicieli najwyższych organów kontroli 15 państw oraz ETO, podczas którego dyskutowano m. in. o modelu realizacji kontroli równoległych w państwach uczestniczących w projekcie, strategii wymiany informacji oraz zapewnieniu jednolitości w gromadzeniu danych na użytek przyszłego wspólnego raportu. Uzgodniono, że bazą do badań pomiaru poziomu zanieczyszczeń oraz skuteczności i efektywności rozwiązań będą dwa lata: 2015 i 2016.
Jeszcze w 2016 r. swoje kontrole rozpoczęły Hiszpania, Izrael i Mołdawia, natomiast rozpoczęcie kontroli od początku 2017 r. zadeklarowały kolejne cztery NOK - w Bułgarii, Holandii, Macedonii i Szwajcarii oraz Europejski Trybunał Obrachunkowy. W pierwszej połowie roku kontrole rozpoczną NOK Albanii, Estonii, Gruzji, Kosowa, Słowacji i Węgier. Najpóźniej rozpoczną ją Polska i Rumunia (sierpień 2017 r.), przy czym raporty wszystkich uczestników powinny być gotowe w pierwszej połowie 2018 r.
Holandia i Polska będą łączyć obowiązki związane z kontrolami krajowymi z pracą koordynacyjną.
Ze względu na fakt, że raport polski będzie powstawał na początku 2018 r., po sporządzeniu większości raportów innych NOK, będzie możliwie uwzględnienie w nim, jako danych poglądowych, także kosztów i korzyści porównywalnych rozwiązań w innych krajach. Kontrola NIK obejmie cztery województwa (dolnośląskie, małopolskie, mazowieckie i śląskie) oraz wybrane urzędy centralne. Skupiać się będzie na zbadaniu i ocenie postępu w działaniach na rzecz ochrony powietrza podejmowanych przez organy państwowe i samorządowe od czasu zakończenia poprzedniej kontroli w 2014 r.
Polska jest również krajem, który ze względu na bardzo wysoki stopień zanieczyszczenia powietrza zostanie prawdopodobnie wytypowany do kontroli ETO. NIK czyni starania, aby jak najściślej współpracować z Trybunałem przy realizacji tej kontroli w poszczególnych urzędach i instytucjach w naszym kraju.
