W dniach 29/30 listopada w NIK odbyło się doroczne spotkanie Grupy roboczej ds. Kontroli Środowiska, w którym uczestniczyli przedstawiciele Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, Komisji Europejskiej, Europejskiego Regionalnego Centrum Ekohydrologii, Europejskiej Agencji Środowiska oraz Grupy Roboczej INTOSAI ds. Kontroli Ochrony Środowiska oraz najwyższych organów kontroli państw europejskich.
Spotkanie miało formułę mieszaną – część uczestników brała w nim udział osobiście, część online. Tematem konferencji była ochrona środowiska w niespokojnych czasach, kontrole funduszy wydawanych na przeciwdziałanie zmianom klimatu oraz na adaptację gospodarki do neutralnej dla klimatu.
NIK w 2020 r. objęła przewodnictwo w grupie roboczej EUROSAI WGEA na lata 2020-2024. Grupa Robocza EUROSAI ds. kontroli środowiskowych zrzesza ponad 40 NOK-ów z Europy.
Kończący się rok 2022 był kolejnym, w którym skutki zmian klimatu są coraz bardziej odczuwalne dla każdego. W tym roku żadnego z kontynentów nie ominęły ekstremalne katastrofy pogodowe: od powodzi w Pakistanie i Nigerii, suszy w Somalii, fali upałów w Europie, niszczycielskich pożarów buszu w Australii i huraganów w Stanach Zjednoczonych. Biorąc pod uwagę, że wszystkie powyższe katastrofy powstały wskutek wzrostu temperatury o zaledwie 1 stopień Celsjusza, w przyszłości możemy spodziewać się jedynie pogorszenia warunków pogodowych. Również Polskę mocno dotknęły upały i niski poziom wody. Latem tego roku mieliśmy spowodowaną przez człowieka katastrofę ekologiczną - skażenie Odry, które spowodowało śmierć 250 ton ryb i było wywołane długotrwałymi zaniedbaniami wielu instytucji odpowiedzialnych za zarządzanie polskimi rzekami, podczas cieplejszego niż zwykle lata.
Departament Środowiska NIK kontroluje sposób realizacji zadań mających na celu zapobieganie zanieczyszczeniu wód związkami azotu ze źródeł rolniczych oraz trwałe ograniczanie zanieczyszczeń rzeki Odry. NIK oprócz kontroli wykonania zadań dotyczących ochrony wód Odry, od 2009 roku corocznie przeprowadza kontrole sprawozdań finansowych projektów ochrony przeciwpowodziowej w dorzeczu Odry. W związku z katastrofą ekologiczną Odry w tym roku Prezes NIK zaprosił NOK Czech i Niemcy do udziału w tej kontroli, aby zapewnić jak najwyższą wiarygodność jej wyników.
W maju br. Grupa Robocza EUROSAI ds. Kontroli Ochrony Środowiska opublikowała wyniki wspólnej kontroli gospodarki odpadami z tworzyw sztucznych. Była to równoległego kontrola, przeprowadzona przez 12 NOK-ów tej grupy w latach 2020-2021.
Podsumowanie raportu z kontroli gospodarki odpadami z tworzyw sztucznych
Podczas spotkania w Warszawie omawiano rezultaty ostatnich kontroli europejskich NOK, dotyczące przejrzystości funduszy na przeciwdziałanie zmianom klimatu i wdrażanie celów zrównoważonego rozwoju, adaptację gospodarki, dofinansowań różnych sektorów, których skutki są negatywne dla środowiska, ochrony wybrzeża, redukcji gazów cieplarnianych, wizji Europy w roku 2050. Profesor Zalewski z Europejskiego Regionalnego Centrum Ekohydrologii mocno podkreślił kluczową rolę najwyższych organów kontroli w kreowaniu standardów w zakresie ochrony środowiska i kształtowaniu polityki państwa w tym zakresie, a także konieczność zmiany systemu edukacji, tak by uwzględnić aktualną wiedzę o stanie klimatu, deficycie wody, następstwach braku podejmowania działań w reakcji na globalne ocieplenie.
